Do niedawna harmonium sześciotonowe było tylko jednym z wielu eksponatów w Czeskim Muzeum Muzyki. Po prawie stu latach przeżywa jednak renesans i przyciąga zainteresowanie publiczności, muzyków i kompozytorów.
Pierwszy model harmonium szóstotonowego powstał w latach dwudziestych XX wieku na zamówienie pioniera muzyki mikrotonowej, Aloisa Háby, którego wizje dotyczące jego budowy przekonały firmę Augusta Förstera. Ulepszony model fisharmonii pochodzi z 1936 roku od tej samej firmy. Pierwszy czechosłowacki prezydent Masaryk wsparł zakup nowego instrumentu kwotą dziesięciu tysięcy koron, a taką samą sumę dołożyło ówczesne Ministerstwo Edukacji i Oświecenia Narodowego. Jedyny przykład działającej harmonium szóstotonowej na świecie należy do zbiorów Muzeum Narodowego i jest na stałe eksponowany w Czeskim Muzeum Muzyki w Pradze.
Pianista Miroslav Beinhauer (*1993) jest od niedawna jedynym muzykiem na świecie, który potrafi grać na tym wyjątkowym instrumencie. W 2018 roku wziął udział w premierze opery szóstotonowej Háby Come Thy Kingdom, a następnie w inscenizacji i nagraniu opusu szóstego kompozycji Aloisa Háby na harmonium szóstotonowe op. 37, która była jedyną solową kompozycją na ten instrument od ponad dziewięćdziesięciu lat. W ciągu ostatnich trzech lat nowy repertuar na harmonium sześciotonowe został napisany przez znanych czeskich i zagranicznych kompozytorów.
Nowe kompozycje napisali Phill Niblock, Klaus Lang, Bernhard Lang, Milan Guštar, Judith Berkson, Idin Samimi Mofakham i Ian Mikyska. Premiera tych kompozycji odbyła się w sierpniu 2023 roku w ramach festiwalu muzyki współczesnej Ostrava Days.
Data wydania: 8 marca 2024
Wydawca: Sub Rosa Label
Miroslav Beinhauer – Sixth-Tone Harmonium.
recorded at Sound Studio HAMU, Academy of Performing Arts, Prague, 5 & 6 September 2023.
Published with the support of the Ministry of Culture of the Czech Republic and the Czech Music Fund Foundation.
Special thanks to the National Museum of the Czech Republic – Czech Museum of Music.
Opracował: Artur Mieczkowski