Nowy album Saagara 3, to trzecia odsłona cenionej współpracy polskiego producenta / multiinstrumentalisty Wacława Zimpla z czterema wirtuozowskimi muzykami wywodzącymi się z tradycji muzyki karnatyckiej południowych Indii: perkusistami Giridharem Udupą (ghatam), Aggu Babą (khanjira) i K Raja (thavil) oraz skrzypkiem Mysore N. Karthikiem.
To tętniące życiem zestawienie gęstych indyjskich rytmów i pulsujących elektronicznych wzorów. Album głęboko transformujących kompozycji, które poruszają się po tradycji i eksperymentach, zmierzając w kierunku uniwersalności.
Wacław Zimpel zajmuje się różnorodną muzyką. Warszawski muzyk/producent zaczynał od grania free jazzu z takimi artystami jak Ken Vandermark, Hamid Drake i Joe McPhee. Później przeszedł od albumów inspirowanych minimalizmem (Lines) przez folkowo-trance’owe współprace (Saagara) do syntezatorowych wydawnictw solowych, po drodze rozwijając żywy język muzyki elektronicznej poprzez współpracę z brytyjskimi artystami elektronicznymi Jamesem Holdenem i Samem Shackletonem (między innymi). New York Times trafnie nazwał go „muzycznym kameleonem”.
„Teraz czuję się bardziej producentem niż instrumentalistą” – przyznaje. Ostatnie albumy Zimpla, syntezatorowy majestat Massive Oscillations (2020) i solowy album Train Spotter (2023) z czasów pandemii – gdzie nagrania terenowe transportu publicznego zostały wykorzystane jako punkt wyjścia do pulsujących elektronicznych pasaży – wydają się mieć wyraźny wpływ na koncepcję i metody pracy trzeciego albumu Saagary, który ukazał się siedem lat po jego poprzedniku 2 (2017).
Projekt Saagara został po raz pierwszy zainicjowany podczas jam session w Polsce ponad dekadę temu przez Zimpla i jednego z najwybitniejszych indyjskich perkusistów Gitridhara Udupę (ghatam), a nabrał dalszego kształtu podczas jego wizyty w Indiach w 2012 roku. Mając w pamięci album Shakti z Johnem McLaughlinem z 1976 roku, a zwłaszcza jego wirtuozowskie połączenie zachodnich koncepcji melodyczno-rytmicznych z karnatyckimi, Zimpel chciał stworzyć coś, co kontynuowałoby ten etos, ale z indywidualnym podejściem. Jego głęboka fascynacja minimalizmem, zabarwionym elektroniką, pomogła ukształtować koncepcję projektu, podobnie jak groove i dźwięki najważniejszych instrumentów muzyki karnatyckiej. W Saagara na instrumentach tych gra wspomniany Udupa, a także Mysore N. Karthik na skrzypcach oraz Aggu Baba (khanjira) i K Raja (thavil) na perkusji. Dzięki wspólnym eksperymentom zespołu, ostre rytmy muzyki karnatyckiej – jednej z najstarszych tradycji muzycznych Indii – zostały płynnie zsynchronizowane z klarnetem i elektroniką Zimpla oraz partiami skrzypiec Karthika.
Na 3 muzyka nie jest już tak kontemplacyjna jak na poprzednich dwóch albumach. Kwasowe elektroniczne dźwięki post-klubowe kontrapunktują teraz tradycyjne instrumenty, a same instrumenty są filtrowane przez współczesne przetwarzanie. Można to wyraźnie usłyszeć w gęsto rytmicznym utworze otwierającym album, God of Bangalore. „Myślę o tej muzyce jako znacznie bardziej pasującej do miejsc, w których ludzie mogą tańczyć niż siedzieć” – mówi Zimpel, który opisuje album jako: „międzygwiezdny folk”.
Saagara’s 3 jest również bardziej studyjna i konceptualna. Zimpel opracował sekwencje elektroniczne, a następnie spotkał się w warszawskim studiu z Udupa, który zaczął od dodania do sekwencji rytmicznych wzorów konnakolu (perkusji wokalnej). Produkcja Zimpla rozwijała się od tego momentu – rozwijając dodatkowe elektroniczne tekstury, manipulując brzmieniem poszczególnych instrumentów oraz dekonstruując lub całkowicie redukując ścieżki instrumentów.
Wkład nowej technologii jest znaczący: Zimpel otrzymał od brytyjskiego producenta elektronicznego Jamesa Holdena wtyczkę Humanizer, która pozwala łączyć sekwencery z naturalnym taktowaniem organicznie granej perkusji. Oprogramowanie odczytuje naturalny puls perkusistów, konwertuje go na język midi i wysyła te informacje do wszystkich połączonych sekwencerów. Stamtąd można wybrać, ile z tych dwóch sfer powinno być słyszalne. „Moim celem było stworzenie organicznej całości, w której nie ma rozróżnienia między elektroniką a dodanymi instrumentami akustycznymi, ale że jest to po prostu jeden organizm” – mówi Zimpel.
W rezultacie zaciera się granica między akustyką a elektroniką, tradycją a przyszłością. Czasami możemy nie być w stanie odróżnić genezy poszczególnych dźwięków. „Dla mnie po prostu robienie tego samego po raz drugi jest czymś, przez co nie mogę przebrnąć” – zauważa Zimpel. „Szybko się nudzę, myślę, że to właśnie z tego wynika”.
Nowy album Saagary przenosi starożytny rytuał muzyki karnatyckiej, muzyki, która przenosi słuchacza z jednego stanu do drugiego, w taniec z muzyką elektroniczną i jej technikami, bitami i syntezą. Całość rozwija się w kosmicznym transie; inspirujące i brzęczące zestawienie gęstych indyjskich rytmów z pulsującymi elektronicznymi wzorami.
Data wydania: 18 października 2024
Wydawca: Glitterbeat
Opracował: Artur Mieczkowski